foto1
foto1
foto1
foto1
foto1
22 619 89 85
sekcja@pro.onet.pl

IMG20250114141439 Easy Resize.com1
Skuteczność dialogu społecznego w implementacji dyrektywy o płacach minimalnych – sukces czy rozczarowanie? Pod takim tytułem w dniach 14-15.01.2025 r. odbyło się w Warszawie seminarium organizowane przez NSZZ „Solidarność” we współpracy z EZA (Europejskie Centrum ds. Pracowniczych). Celem seminarium było przeprowadzenie międzynarodowej debaty poświęconej wdrażaniu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej.
W wydarzeniu nie mogło zabraknąć Krajowego Sekretariatu Transportowców NSZZ Solidarność, w którym jest zrzeszonych sześć krajowych sekcji branży transportowej.
Pierwszy dzień wydarzenia
Na wstępie Jerzy Jaworski, Zastępca Przewodniczącego NSZZ „Solidarność” powitał zaproszonych gości, podkreślając, że warto rozmawiać i spotykać się w sprawie Dyrektywy w szerokim gronie, także międzynarodowym.
Po tych słowach wstępu głos zabrał Jose Antonio Garrido Otaola, który przedstawił punkt widzenia Komisji Europejskie (KE). W swoim obszernym wystąpieniu przedstawił kolejno takie tematy jak:
1. Kompetencje UE w zakresie polityki społecznej.
2. Ochrona płacy minimalnej w UE i znaczenie dyrektywy o wynagrodzeniu minimalnym.
3. Główne cechy dyrektywy (art. 153 ust. 1 lit. B) TFUE dotyczące warunków pracy:
• Co robi Dyrektywa: ustanawia ramy na poziomie UE dla następujących elementów:
- adekwatność ustawowych płac minimalnych,
- promowanie negocjacji zbiorowych w zakresie ustalania wynagrodzeń,
- zwiększenie skutecznego dostępu pracowników do ochrony płacy minimalnej.
• Czego Dyrektywa nie robi:
- ustalenia poziomu wynagrodzenia,
- zobowiązanie państw członkowskich do wprowadzania ustawowej płacy minimalnej,
- ingerencji w kompetencje krajowe i autonomię partnerów społecznych.
4. Oczekiwany wpływ Dyrektywy.
5. Transpozycja i wdrożenie przez kraje EU.
W kolejnych wystąpieniach głos zabrali przedstawiciele Polski, Holandii, Bułgarii, Litwy, Austrii, Francji, Czech. Każde z wystąpień obrazowało sytuację w poszczególnych krajach w zakresie wprowadzanej Dyrektywy lub etap przygotowań do wprowadzenia. Niewątpliwie kraje Europy Zachodniej, takie jak Francja i Holandia, to liderzy w podnoszeniu płacy minimalnej. W zakresie układów zbiorowych w przypadku obu krajów mamy bardzo wysoki poziom. W Holandii wskaźnik pokrycia przekracza 71%, a we Francji jest to powyżej 90%. Podstawą takiego faktu jest spojrzenie społeczne, a nie tylko ekonomiczne. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w krajach Europy Wschodniej. Dla przykładu w Polsce mamy jedynie ponad 13% zawartych układów zbiorowych. Tendencja w naszym kraju jest spadkowa, czego przykładem jest sytuacja w PKP Cargo, gdzie Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy (ZUZP) został rozwiązany z 24 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Podobną sytuację mamy teraz w Poczcie Polskiej. Tam trwa walka o jutro pracowników.
Podsumowując pierwszy dzień, można zauważyć, że poszczególne kraje dochodzą do celu różnymi drogami. Zasadniczo w zależności od położenia geograficznego, podejście do zagadnienia jest oparte na innych podstawach, także historycznych. Tak więc mamy Europę dwóch prędkości, gdzie kraje „zachodu” w znacznym stopniu wyprzedzają „wschodnie” np.: w zasięgu układów zbiorowych pracy, niższym udziale nisko opłacanych pracowników.
Koniec spotkania to zaskakująca informacja o opublikowaniu przez Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) opinii, w której radzi sędziom, aby unieważnili omawianą Dyrektywę w całości. Jego zdaniem, jak również skarżących rządów Dani i Szwecji – materia, którą reguluje dokument UE powinien być wyłącznie w gestii państw członkowskich. Jednak w opinii prawników specjalizujących się w prawie europejskim, dopóki Dyrektywa nie zostanie unieważniona, ma moc wiążącą, czyli należy ją implementować.
Drugi dzień seminarium
Początek to prezentacja Andrzeja Kuchty – członka Rady Dialogu Społecznego z ramienia NSZZ „Solidarność”, który przedstawił sytuację w Polsce, w zakresie wdrażania Dyrektywy i płacy minimalnej. Podkreślił, że w Polsce ten proces ma swój początek w roku 2021, kiedy rząd rozpoczął konsultacje społeczne i opracowanie zmian w prawie pracy. Dyrektywa przyjęta w 2022 roku, określała ramy dla krajowych działań, pozostawiając poszczególnym państwom swobodę w dostosowaniu jej zasad do specyfiki własnych rynków pracy. Polska na tle krajów europejskich w obszarze płacy minimalnej ma pozycję zadowalającą. Dla przykładu w roku 2015 płaca minimalna wynosiła 1750 zł brutto, a w br. mamy już 4666 zł brutto, co daje nam 53,7% przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast minimalna stawka godzinowa to 30,50 zł brutto. Warty podkreślenia jest fakt, że jesteśmy liderami w Europie Środkowo Wschodniej.
W kolejnej części omówieniu polegały oczekiwane rezultaty wdrożenia Dyrektywy, które powinny znacząco podnieść standardy pracy:
• Wzrost płacy minimalnej.
• Upowszechnienie układów zbiorowych pracy.
• Poprawa standardu życia i warunków pracy.
• Zmniejszenie nierówności dochodowych.
• Wzmocnienie dialogu społecznego.
• Poprawa współpracy między partnerami społecznymi.
W podsumowaniu prelekcji Andrzej Kuchta przedstawił kluczowe wnioski, do których należą:
• Poprawa warunków pracy i zmniejszenie nierówności dochodowych.
• Ożywienie negocjacji zbiorowych i poprawa świadomości społecznej.
• Promocja edukacji dla utrzymania trwałych efektów zmian.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. jest krokiem w kierunku poprawy stosunków na rynku pracy, a wymóg współpracy partnerów społecznych może w istotny sposób zmienić polski rynek pracy.
Kolejny panel wydarzenia miał wypełnić przedstawiciel strony rządowej reprezentujący Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Niestety nikt nie przybył, co wzbudziło zdziwienie zebranych gości z kraju i zagranicy. Należy zadać sobie pytanie, jak wygląda dialog społeczny i jak traktowa jest strona społeczna w Polsce?
W związku z powyższym należy przypomnieć, że do 15 listopada 2024 r. kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się do implementacji do porządku krajowego, przepisów Dyrektywy. W Polsce Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pomimo upływu terminu nadal nie wdrożyło wspomnianej Dyrektywy do porządku prawnego.
Podsumowaniem tego dnia była szeroka dyskusja, w której brali udział przedstawiciele Rady Dialogu Społecznego (RDS) wraz z ekspertami m.in. Prof. Jacek Męcina, doradca Zarządu Konfederacja Lewiatan, dr Jan Czarzasty z SGH oraz goście zagraniczni.
Na koniec glos zabrał Sławomir Adamczyk z Biura - Branżowo Konsultacyjnego NSZZ „Solidarność”, podkreślając wagę promocji Dyrektywy, zwłaszcza w polskich warunkach, gdzie układy zbiorowe pracy pozostawiają wiele do życzenia.
Padły też wyraziste słowa Bartłomieja Mickiewicza, Zastępcy Przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność” – „Liczę na to, że w sprawie Dyrektywy o adekwatnym wynagrodzeniu minimalnym cała wieloletnia praca związków zawodowych nie pójdzie w niwecz. My jako „Solidarność” na pewno nie zgadzamy się na to, żeby kraje Europy Środkowo Wschodniej były źródłem taniej siły roboczej…”.
Warto również przeczytać oświadczenie Przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność” Piotra Dudy pod linkiem: https://www.solidarnosc.org.pl/oswiadczenie-piotra-dudy.../
Andrzej Van-Selow